Glavna svrha posjete kineskog predsjednika Xi Jinpinga Srbiji 7-8. maja zvanično je označena kao “dalje jačanje čeličnog prijateljstva” između dvije zemlje.
Kina vidi Srbiju kao važnog partnera u realizaciji svog strateškog projekta “Pojas i put”, koji podrazumjeva isporuku kineskih proizvoda Evropi.
Beograd računa ne samo na kineske kredite i investicije, već i na podršku Pekinga stavu Srbije o Kosovu, piše dopisnik ruskog Komersanta sa Balkana Genadij Sosojev.
Činjenica da je posjeta kineskog predsjednika Xi Jinpinga Srbiji namijenjena “jačanju čeličnog prijateljstva” između dvije zemlje najavljena je i u Pekingu i Beogradu.
Upravo ta formula – “čelično prijateljstvo” – već nekoliko godina se u obje zemlje koristi kao odlika bilateralnih odnosa. Tokom prve posjete Xi Jinpinga Beogradu 2016. godine potpisana je deklaracija o strateškom partnerstvu.
I prošle jeseni, kada je predsjednik Srbije Aleksandar Vučić posjetio Peking, potpisan je sporazum o slobodnoj trgovini između dvije zemlje, koji je Beograd nazvao “historijskim događajem za Srbiju”.
“Kina je najbolji partner Srbije u sprovođenju svojih državnih interesa”, rekao je Aleksandar Vučić u intervjuu glavnom kineskom TV kanalu CCTV uoči dolaska uvaženog gosta. Istovremeno, on je naglasio da je posle 2016. godine “poslao 15 poziva Xi Jinpingu da posjeti Srbiju”.
Beograd se prije svega oslanja na kineske investicije i kredite, jasno ih preferirajući od evropskih zbog brzine implementacije i jednostavnije procedure njihovog dobijanja.
Srbija nije ništa manje zainteresovana za podršku Pekinga njenom stavu o Kosovu. Kina ne priznaje nezavisnost Kosova i dosljedno glasa u skladu sa ovom pozicijom u Vijeću sigurnosti UN, što Beograd očekuje u budućnosti.
Sa svoje strane, Srbija se čvrsto pridržava principa jedne Kine. “KRP je uvijek bio na strani međunarodnog prava i uvijek nas je podržavao, baš kao što smo uvijek podržavali Kinu. Tajvan je Kina i tačka“, rekao je Aleksandar Vučić u istom intervjuu za CCTV.
Prema riječima Komersantovih izvora iz Beograda, upoznatih sa stavom rukovodstva Srbije, ovo pitanje će biti u središtu pregovora tokom aktuelne posjete predsednika Narodne Republike Kine.
Prije svega, govorit ćemo o brzom završetku izgradnje brze pruge Beograd-Budimpešta sa dužinom od 350 km, koju sprovode kineske kompanije, sa mogućnošću proširenja do makedonske prijestonice Skoplja i dalje do grčke luke Solun.
Prema planovima Pekinga, autoput Solun-Budimpešta bi u budućnosti trebalo da postane jedan od ključnih u isporuci kineskih proizvoda Evropi.
Druga važna tema razgovora, prema istim izvorima Komersanta, trebalo bi da bude pitanje moguće kupovine kineskih lovca pete generacije J-20 od strane Srbije, koji bi u jednom trenutku zamijenili polovne MiG-29 koje je Rusija prebacila u Beograd.
Interesovanje Srbije za kineske avione, kako objašnjava Komersantov sagovornik, posljedica je činjenice da će resurs MiG-29 isteći za nekoliko godina, a snabdjevanje 12 francuskih boraca Rafale, što je Aleksandar Vučić dogovorio sa francuskim kolegom Emmanuelom Macronom u aprilu, bit će moguća tek 2035.
Danas, s obzirom na neumoljivu konfrontaciju između Kine i Sjedinjenih Država, slučajnost posjete kineskog predsjednika Beogradu sa datumom tragičnih događaja od prije 25 godina izgleda daleko od slučajnog.
U svakom slučaju, ona se u potpunosti uklapa u politiku Xi Jinpinga prema Sjedinjenim Državama i Zapadu u cjelini, od kojih se suština može opisati kao “odvraćanje i interakcija”.
Uzgred, Aleksandar Vučić je svoj pristup NATO bombardovanju prilagodio prije pet godina, na 20. godišnjicu tih događaja. Ako je prije toga Beograd oštro osudio “NATO agresiju”, onda je 2019. srpski lider govorio u prilog tome da je Srbija oprostila NATO bombardovanju, iako nije zaboravila.