Skoro da nema medija na njemačkom koji nije objavio bar jedan tekst o eskalaciji nasilja na Kosovu i reakcijama iz Beograda i Prištine. Ko zaista stoji iza napada, kome to ide na ruku i kako bi trebalo da reaguje EU?
Poslije razmjene vatre na sjeveru Kosova, Priština i Beograd međusobno se optužuju. Ostaje nejasno pitanje ko je opremio i poslao napadače, piše novinar Thomas Roseru članku za Rheinische Post pod naslovom „Misteriozni napad”.
„Tužan rezultat eskalacije nasilja, koja je očigledno namjerno podstaknuta: pored ubijenog policajca, poginula su najmanje četvorica srpskih napadača, a nekoliko ljudi je ranjeno”, navodi njemački list. Novinar potom prenosi reakcije kosovskog premijera Albina Kurtija i predsjednika Srbije Aleksandra Vučića i konstatuje da „poslije krvoprolića, ni u Beogradu, ni u Prištini nije bilo spremnosti za popuštanje tenzija.”
„Činjenica je da nakon noćnog napada, mnogo toga ostaje nejasno” piše Rheinische Post: „Prema pisanju srpskih medija, jedino što se trenutno čini izvjesnim jeste da su dvojica od četvorice ubijenih maskiranih muškaraca došli sa sjevera Kosova. Ali, gdje je ostatak od otprilike 30 ljudi – osim četvorice ubijenih, šest uhapšenih i dva povrijeđena napadača koje je Priština prijavila? Izvještaji da je većina napadača pobjegla u Srbiju i da se dva povrijeđena napadača liječe na klinici u Novom Pazaru, na jugu Srbije, potvrđuju navode Prištine da su borci obučavani i opremljeni u vojnim kampovima u Srbiji”, prenosi autor.
Rheinische Post završava izvještaj tvrdnjom Rade Trajković iz opozicionog Evropskog pokreta kosovskih Srba koja „biznismena i zamjenika šefa ‘Srpske liste’ Milana Radoičić́a navodi kao osobu, koja bi mogla da stoji iza napada”. Njemački list objašnjava da „Radoičića traži kosovsko pravosuđe zbog sumnje da je umiješan u atentat na opozicionog kosovskog političara Olivera Ivanovića”.
Čudno Vučićevo obraćanje
„Skoro pa objava rata”, naslovio je Süddeutsche Zeitung – SZ komentar novinara Tobiasa Zicka, koji se bavi obraćanjem Aleksandra Vučića u nedjelju uveče.
„Izjava srpskog predsjednika, u kojoj izražava žaljenje zbog ubistva kosovskog policajca za malo da je zvučala kao objava rata. Aleksandar Vučić je savjesno izjavio da ‘ne želi da opravdava’ ubistvo albanskog policajca. ‘To je apsolutno za osudu’, rekao je – a onda prešao na napad na kosovskog premijera Albina Kurtija: ‘Napadači su se podigli, jer više nisu željeli da trpe Kurtijev teror. Takav scenario je bio samo pitanje vremena'”, prenosi Vučićeve riječi njemački list. Ali, kako ocjenjuje autor, „neopravdavanje nečega obično zvuči drugačije”.
U članku se prenosi i da je „Vučić nešto kasnije ruskog ambasadora u Beogradu obavijestio o ‘brutalnom etničkom čišćenju koje Kurti organizuje uz podršku dijela međunarodne zajednice'”. To, kako piše SZ, znači da „ne treba više sumnjati gdje Vučić trenutno stavlja sebe i svoju državu – u logiku kosovskog rata krajem 1990-ih, kada je bio ministar informisanja osumnjičenog ratnog zločinca Slobodana Miloševića.”
Na kraju, zaključak: „Istina je da su mnogi srpski civili na sjeveru Kosova uplašeni i diskriminisani od strane ponekad brutalnih kosovskih specijalnih policijskih jedinica. Kurti tu mora da izgradi povjerenje. Istovremeno, teroristički napad tokom vikenda pokazuje da definitivno postoje razlozi za masovno prisustvo policije u regionu: arsenal teškog vojnog naoružanja koji su napadači pokazali, ne ukazuje na grupu običnih, frustriranih građana. A Vučić ne može da se pravda da nema pojma ko to na sjeveru Kosova izaziva oružane incidente. Sve dok on to još retorički eskalira, EU može da zaboravi na sve svoje posredničke napore između njega i Kurtija”, zaključuje se u komentaru Süddeutsche Zeitunga.
Šta treba da uradi EU?
Pod naslovom „EU ima problem autoriteta na Balkanu”, novinar Andreas Ernst u komentaru za švajcarski Neue Zürcher Zeitung ocjenjuje da su „Kosovo i Srbija prekršili obećanja”, te da su „ovo loši dani za pregovarače EU na Balkanu”.
“Kosovski premijer Albin Kurti odmah je optužio Beograd. Uskoro će biti jasno da li je to refleks ili rezultat činjenica. Nedugo prije toga, on je pregovore sa Srbijom proglasio propalim. Kurti optužuje specijalnog izaslanika EU, Slovaka Miroslava Lajčaka, da je pristrasan, da laže i favorizuje srpsku stranu. Ta strategija je, u najmanju ruku, drska, jer pregovore i pregovarača podržavaju sve države EU. I – što je posebno važno za Kosovo – Amerikanci su uz Brisel (uključujući i specijalnog izaslanika).”
„Kurti time igra direktno na ruku svom protivniku, predsjedniku Srbije Aleksandru Vučiću, koji se ponaša se kao razborit državnik, a pritom doliva ulje na vatru. Medijska kampanja protiv Kosova, koju on kontroliše, puna je rasističkih i opscenih uvreda u kojoj se ujedno pominje i ‘licemjerni i pristrasni Zapad koji maltretira srpske žrtve'”, piše švajcarski list.
„Sve to pokazuje da Evropska unija ima problem sa autoritetom na Balkanu i za to je sama kriva”, ocjenjuje autor – a u zagradi dodaje: „Pogledajte samo politiku proširenja u proteklih 20 godina”. Ali, kako napominje, o politici proširenja se „sada ne radi”.
O čemu se radi? „Brisel i druge prijestonice moraju Beogradu i Prištini veoma brzo i jasno da stave do znanja šta moraju da urade. U stvari, oni to znaju – obje strane su veĆ́ dva puta pristale na ključne tačke normalizacije odnosa: u Briselu aprila 2013. i u Ohridu marta 2023. Kosovo mora odmah da počne sa formiranjem Zajednice srpskih opština. Riječ je pritom o lokalnoj samoupravi, a ne o autonomnoj srpskoj republici na teritoriji Kosova. To znaju svi, koji su u to uključeni. A kosovski Srbi moraju odmah nakon opštinskih izbora da se vrate na svoje pozicije u kosovskoj administraciji, sudovima i policiji. Red i zakon na sjeveru Kosova ne mogu da uspostave, ni samo kosovski policajci, niti Euleks. I to svi znaju.”
Istovremeno, kako piše Neue Zürcher Zeitung, „Beograd mora odmah de fakto (ali ne i formalno) da prizna kosovsku državnost. To znači da priznaje dokumenta Republike Kosovo i da ne stoji na putu pristupanja Kosova međunarodnim organizacijama. Upravo to znači normalizacija u ovom trenutku.”
A što se tiče Brisela i Evropske unije – oni moraju „u cjelini da iskoriste sav diplomatski i finansijski pritisak kako bi obje strane navele da sprovedu obećanja koja su dali. Kosovo je već pod sankcijama. Ako Beograd brzo ne promijeni svoj stav, trebalo bi uvesti mjere i protiv Srbije. Posebno bolno bi bilo ukidanje liberalizacije viza”, ukazuje autor švajcarskog lista. I na kraju zaključuje:
„Evropska unija nema samo bič, već i mrkvu. Brza pomoć u infrastrukturnim projektima i donatorska konferencija su nagrade koje bi koristile objema stranama. Sada je presudna brzina. Evropska unija je na Balkanu protraćila mnogo godina. Otkako se strateško okruženje promijenilo, vremena je sve manje. Suočena s ruskim neoimperijalizmom i izazovom koji predstavlja Kina, EU je obećala da će brzo naučiti jezik moći. Sada ona mora da progovori”, prenosi DW.
„Pravi problem se zove Vučić”
Pročitaj cijdli tekst na linku: Slobodna-Bosna..